Civilization Sapphire

Civilization Sapphire jest to ciekawa mieszanka dwóch gier: Civilization i Starcrafta. Gra jest bardzo łatwa do „ogarnięcia” i prosta w obsłudze. W rozgrywce uczestniczy od 1 do 8 graczy. Wygrywa gracz (lub sojusz), który pokona wszystkich rywali. W tym celu należy pozyskiwać zasoby, rozwijać terytorium, budować armię oraz wynajdywać kolejne technologie, aby przy użyciu wymienionych środków doprowadzić do unicestwienia przeciwników.

Tworzenie gry:

Po wstępnym stworzeniu poczekalni możemy wybrać zasady sojusznicze. Są to kolejno:

• Open Alliance, czyli otwarte sojusze, które możemy zmieniać w trakcie gry: dwaj gracze muszą się „dogadać” i uaktywnić sojusz w menu w prawym górnym rogu, wówczas ich wojska staną się sobie przyjazne, a mapa (mgła wojny) będzie wspólna. Jeżeli w sojusz chce wejść większa liczba graczy, to każdy z każdym musi się osobno „zaprzyjaźnić”.
• No allies, czyli brak sojuszy. Typowe FFA, czyli każdy na każdego- wygrywa ten, który jako ostatni pozostanie na placu boju. Oczywiście gracze mogą dogadywać się „po cichu”, za plecami innych, ale ich mapy będą osobne, armie po spotkaniu będą się atakowały, a na koniec (po zabiciu wszystkich innych graczy) i tak obaj gracze będą musieli zmierzyć się ze sobą, aby wyłonić zwycięzcę.
• North vs South oraz East vs West – dwa podobne tryby, w których sojusze przydzielane są „odgórnie” na podstawie lokacji startowej gracza, odpowiednio północ na południe lub wschód na zachód.
• Barbarian Invasion- jest to jedyny tryb gry, w który można grać samemu (single player). Za przeciwnika mamy barbarzyńców, którzy od czasu do czasu będą nas atakować. Mają oni siedzibę na północy mapy i celem jest jej zniszczenie. Jest to dosyć proste, wystarczy po prostu nie dać się szybko zabić i spokojnie rozwijać państwo, a z każdą minutą barbarzyńcy będą coraz mniej groźni.

---

Zasoby:

W Civilization Sapphire występują 4 rodzaje zasobów, ich stan widać u góry ekranu. Tam też znajdziemy informacje o epoce w której jesteśmy my i inni gracze (lewy górny róg), o dochodach na minutę (górny środek) oraz o posiadanych zasobach i punktach technologii, potrzebnych do awansu do następnej epoki (prawy górny róg).

• Minerały – pozyskiwane są na farmach (45/minutę na 1 farmę), a drobne ilości możemy „upolować”, zabijając szwendające się i latające po mapie zwierzęta.
• Gaz – pozyskiwany w rafineriach/kopalniach (40/minutę na 1 rafinerię), można też zarabiać go w wyniku wysyłania ciężarówek (Merchant) do miast sojusznika.
• Punkty Technologii – gromadzone są przez budynki (miasta oraz budynki technologiczne) w ilości 8 punktów na minutę na 1 taki budynek. Można je też zarabiać w wyniku wysyłania naukowców (Scientist) do miast sojusznika.
• Zaopatrzenie (Supply) – dostarczane jest przez farmy (3 punkty za 1 farmę), a potrzebujemy je na budowę miast (koszt to 5 punktów za 1 miasto), kopalń/rafinerii (1 punkt) oraz Merchantów (1 punkt) i Scientistów (5 punktów). Wojsko i inne budynki nie zużywają zaopatrzenia. Maksymalny poziom zaopatrzenia to 200.

---

Jednostki:

W grze mamy do dyspozycji 5 podstawowych rodzajów jednostek, z czego 4 to jednostki stricte wojskowe, a ostatni rodzaj to jednostki „specjalne”. Wygląd jednostek mniej więcej odpowiada cechom, które mają one w zwykłym Starcrafcie (np. jednostka wyglądająca jak Marine lub Hydralisk będzie jednostką naziemną zasięgową, SCV będzie budowniczym, a obiekty o wyglądzie Overlorda czy Battlecruisera będą latające). Na początku gry mamy dostęp do tych najbardziej prymitywnych jednostek, a wraz z rozwojem technologicznym będą odblokowywać się kolejne. Poniżej opis rodzajów jednostek:

1. Jednostki naziemne, walczące w zwarciu (melee) – najzwyklejsze jednostki wojskowe, które muszą podejść do przeciwnika, aby go zdzielić. Produkowane są w budynku „Garrison”.
2. Jednostki zasięgowe (range) – jednostki wojskowe, które potrafią strzelać ze średniej odległości. Mało skuteczne przeciwko budynkom. Produkowane są w budynku „Range”.
3. Jednostki oblężnicze (siege) – jednostki mechaniczne, które strzelają z dużej odległości. Skuteczne przeciwko budynkom i innym jednostkom mechanicznym, mało skuteczne przeciwko jednostkom biologicznym (z punktu 1 i 2). Produkowane są w budynku „Siegeworks”.
4. Jednostki latające (air) – jak sama nazwa wskazuje- potrafią latać. Dostępne w końcowej fazie gry. Produkowane są w budynku „Airfield”.
5. Jednostki specjalne – nie walczą bezpośrednio z wrogiem, ale mają swoje indywidualne cechy.  Produkowane są w miastach („City”). Poniżej spis wszystkich z nich:
   1. Worker – Robotnik, służący do budowania oraz reperowania budynków. Po wynalezieniu technologii można lokować ich wewnątrz budynków w celach obronnych.
   2. Merchant – Handlarz, który wysłany do miasta gracza sojuszniczego generuje gaz dla nas (20/minutę) oraz dla tego sojusznika (10/minutę). Zużywa 1 punkt zaopatrzenia.
   3. Spy – Szpieg-zwiadowca, który jest niewidzialny dla rywali, służy do odkrywania i badania terenów rywali. Może zostać wykryty tylko przy pomocy innego szpiega, lub wieżyczki przeciwlotniczej.
   4. Scientist – Podobny do handlarza- po wysłaniu do miasta sojusznika generuje punkty technologiczne dla nas (10/minutę) oraz dla tego sojusznika (5/minutę), zużywa 5 punktów zaopatrzenia.

---

Budynki:

Budynki dzielimy (podobnie jak w 'zwykłym’ Starcrafcie) na 2 rodzaje- podstawowe i technologiczne. Budynki podstawowe możemy jeszcze podzielić na: produkujące zasoby (górny rząd), produkujące wojska (środkowy rząd) oraz obronne (dolny rząd). Poniżej spis wszystkich budynków podstawowych:

 

1.Miasto (City) – produkuje jednostki specjalne, dostarcza punkty technologiczne (8/minutę). Budowa zużywa 5 punktów zaopatrzenia. W przypadku utraty wszystkich miast- gracz przegrywa.

2. Farma – produkuje minerały (45/minutę) oraz dostarcza 3 punkty zaopatrzenia.

3. Kopalnia/rafineria – produkuje gaz (40/minutę), zużywa 1 punkt zaopatrzenia. Musi być wybudowana na gejzerze.

4. Garrison – produkuje jednostki, walczące w zwarciu.

5. Range – produkuje jednostki zasięgowe.

6. Siegeworks – produkuje jednostki oblężnicze.

7. Airfield – produkuje jednostki latające.

8. Anti-air tower – wieżyczka przeciwlotnicza, wykrywa też wrogich szpiegów.

9a. Entrenchment – bunkier, który możemy obsadzić jednostkami zasięgowymi.

9b. Fortification – ulepszona wersja bunkra, posiadająca zwiększony pancerz i wytrzymałość.

10a. Wall – mur obronny. Możemy go obniżać, aby umożliwić przejście sojuszniczych wojsk naziemnych.

10b. Watch Tower – ulepszona wersja muru. Wprawdzie traci (względem zwykłego muru) możliwość obniżania, ale zyskuje lepszy zasięg widoczności oraz możliwość obsadzenia robotnikami dla ataku zasięgowego.

 

Budynki Technologiczne:

Budynki technologiczne wyglądają jak budynki Protossów, możemy mieć maksymalnie jeden z każdego rodzaju. Jest ich łącznie 9, każdy kolejny odkrywa się co 2 (nieparzyste) epoki rozwoju cywilizacji. Budynki technologiczne mają dwie funkcje: możemy w nich wynajdywać liczne ulepszenia militarne, a ponadto każdy z tych budynków „zarabia” 8 punktów technologii na minutę.

 

Tabelka jednostek i budynków, które pojawiają się wraz z rozwojem technologicznym:

Technologia	Jednostka	Budynek
1. Stone	Worker (S) Merchant (S) Barbarian (M)	City (P) Farm (P) Mine (P) Garrison (P) Smithy (T)
2.Neolithic	Archer (R)	Range (P) Wall (P) Entrenchment (P)
3. Copper	Hoplite (M) Spy (S)	Watch Tower (P) Woodworks (T)
4. Bronze	Ballista (O)	Siegeworks (P)
5. Iron	Knight (M) Scientist (S)	Academy (T)
6. Astronomy	Longbowman (R)	Fortification (P)
7. Imperial	Trebuchet (O)	Hospital (T)
8. Dark	Pikeman (M)	Anti-air Tower (P)
9. Middle	Hot Air Baloon (A)	Airfield (P) Metalworks (T)
10. Renaissance	Rifleman (R)	–
11. Discovery	Steel Cannon (O)	Library (T)
12. Enlightened	Biplane (A)	–
13. Industrial	Centurion (M)	University (T)
14. Machine	Airship (A)	–
15. Atomic	Sniper (R)	Courthouse (T)
16. Space	Artillery (O)	–
17. Final	Heavy Bomber (A)	Laboratory (T)

Legenda:

(S) – jednostka specjalna

(M) – jednostka starcia bezpośredniego (melee)

(R) – jednostka strzelająca (ranged)

(O) – jednostka oblężnicza (siege)

(A) – jednostka latająca (air)

(P) – budynek podstawowy

(T) – budynek technologiczny

---

Jednostki „wolnostojące”

W pierwszych minutach gry nie spotkamy innych cywilizacji, gdyż jesteśmy od nich oddzieleni jednostkami „wolnostojącymi”. Są to grupki jednostek wojskowych, które zaatakują  każdego, kto do nich podejdzie. Istnieją one po to, aby spowolnić rozwój graczy i uniemożliwić im swobodne podróżowanie po całej mapie, inaczej cywilizacje pozabijałyby się błyskawicznie przy pomocy dużej masy prymitywnych jednostek. Jednostki „wolnostojące” warują głównie przy gejzerach i bez ich zabicia nie zbudujemy kopalni. Jeżeli grupka strzegąca gejzeru jest silna (a na początku gry tak właśnie będzie) to możemy zastosować pewien trik, polegający na zwabieniu części grupki. W tym celu podchodzimy armią na odległość taką, aby tylko 1-2 jednostki z grupki zaczęły biec w naszą stronę, następnie cofamy się kawałek i zabijamy „delegację”, po czym wracamy do reszty grupki i powtarzamy czynność. W ten sposób unikamy walki z całą grupą jednostek, dzieląc ją na kilka mniejszych oddziałów. Jest to podstawowa czynność, niezbędna do szybkiej ekspansji terytorialnej na początku gry.  Między terenami startowymi poszczególnych graczy stoją też większe i silniejsze grupki (patrz obrazek powyżej), do których lepiej nie podchodzić, zanim nie zbudujemy licznej, lub nowoczesnej armii- groźne są zwłaszcza grupki „wolnostojące” z Centurionami (o wyglądzie Ultralisków).

---

---

Rozgrywka:

Startujemy niemalże od zera, z mikroskopijną armią i kilkoma podstawowymi budynkami. Naszym pierwszym celem powinno być jak najszybsze zajęcie 2-3 kopalń oraz dobudowanie kilku farm, przyda się też drugi Garrison i Smithy. W zależności od sojuszy i ilości graczy na mapie możemy planować dalszą strategię. Tak samo jak w „zwykłym” Starcrafcie, tutaj też musimy dobrze balansować pomiędzy „mikro” i „makro”, choć tu możemy zapomnieć o szybkim all-inie z jednej bazy (zabiją nas stwory 'wolnostojące’). Warto zadbać o zwiad, świetni są do tego celu szpiedzy. Jeżeli mamy w sąsiedztwie tereny niezamieszkałe- jak najszybciej powinniśmy je zasiedlić. Jeżeli jednak zauważymy, że w sąsiedztwie mamy innego gracza- musimy zadecydować, co z nim zrobimy. Gdy jest słaby i źle ustawiony- najlepiej go po prostu podbić. Jeżeli jednak jest na naszym poziomie militarnym, albo co gorsza, silniejszy od nas- należy szukać dobrego miejsca (wąski przesmyk, różnica wzniesień) do budowy fortyfikacji obronnych. Możemy też spróbować negocjować z nim sojusz (oficjalny lub 'umowny’) przy pomocy czatu. Ważne jest, aby nie rozpętywać krwawych wojen, które mogłyby nas znacznie osłabić, lub wręcz zabić. Jeżeli wszyscy nasi sąsiedzi są silniejsi od nas to bunkrujemy się i staramy się rozwijać wewnętrznie, a także monitorować sytuację szpiegami, czekając na jakiejś sprzyjające wydarzenie (np. gdy sąsiad straci armię na innej wojnie). Minerały wydajemy na bieżąco na armię, nie dopuszczając do powstawania nadwyżek. Gaz z kolei inwestujemy z następującym priorytetem: w niezbędną obronę, następnie w budynki technologiczne, a gdy mamy wszystkie to w Miasta, a gdy nie mamy zaopatrzenia to w Farmy. Przydadzą się też ulepszenia do jednostek, ale nie polecam robić wszystkiego „jak leci”, lecz tylko te, które nam bardzo pomogą (na pewno warto zrobić ulepszenia, które działają na wszystkie jednostki danego rodzaju, z kolei dyskusyjne jest dokonywanie ulepszeń do jednej tylko jednostki, która w dodatku wkrótce będzie przestarzała).

W starciu dwóch „głównych” armii ważne są trzy rzeczy: liczebność, jakość oraz ustawienie. Liczebność i jakość wynika bezpośrednio z naszej sytuacji ekonomicznej- musimy zadbać o taką gospodarkę, aby móc wyprodukować jak najwięcej jak najnowocześniejszych jednostek, najlepiej wzbogaconych ulepszeniami. Ustawienie z kolei zależy od danej (często dynamicznej) sytuacji na mapie. Podstawową zasadą jest to, żeby na pierwszą linię walki puścić jednostki 'melee’, za ich plecami ustawić strzelców, a na tyłach jednostki oblężnicze. Wówczas cała armia będzie atakowała. Jeżeli to odwrócimy, tzn. na froncie będą wrażliwi strzelcy, a z tyłu kotłująca się piechota- tracimy niemalże cały potencjał bojowy i jest to jeden z podstawowych błędów w ustawieniu przy bitwach (zwłaszcza przy bitwach 'spontanicznych’, których nie planowaliśmy, gdzie w ferworze walki i w panice nie mieliśmy czasu odpowiednio przegrupować naszych wojsk). Jak pisałem wyżej- w walkach obronnych najkorzystniej ustawić się u góry wzniesienia i w wąskich przesmykach, wówczas atakujący praktycznie nie ma szans. W takich sytuacjach mocno pomagają też budynki obronne- mury i bunkry. Wokół budynków obronnych (które mają ulepszony pancerz) warto rozstawić strzelców oraz robotników z opcją automatycznego naprawiania. Możliwość defensywnego umieszczania robotników wewnątrz budynków jest bardzo dobrym pomysłem w mid i late-game, gdzie koszt robotnika to dla nas grosze, wówczas warto obsadzić nimi każdy możliwy budynek. Wprawdzie nie zatrzyma to pochodu głównej armii wroga, ale świetnie nadaje się na drobne grupki, niedobitki, maruderów czy małe dropy.

Cała strategia taktyczna zmienia się po dostępności jednostek powietrznych. Najpierw otrzymujemy 'Hot air Baloon’, czyli transportowiec jednostek o wyglądzie Overlorda. Możemy z jego pomocą wykonać desant do bazy wroga, co przydaje się zwłaszcza przeciwko „kamperom”, którzy zainwestowali fortunę w fortyfikacje graniczne (tzw. 'model francuski’). Zrzut może być jeden, wielki, snajperski, w możliwie najczulszy punkt, albo kilka mniejszych, dezorganizujących poczynania wroga. Ostatnie technologie przynoszą nam kolejne jednostki lotnicze, a „jednostką ostateczną” jest Heavy Bomber, czyli machina o wyglądzie Battlecruisera, która daje ogromne możliwości siania zniszczenia.

W zachodniej części mapy znajduje się świątynia 'Sapphire’, której strzeże Lord Gustav. Jego zabicie daje nam pierścień, którego właściwości są mi nieznane. Jeżeli ktoś wie do czego on służy- proszę napisać w komentarzu 😉

Na koniec rzecz, o której być może nie powinienem pisać, ale cóż. Gra na serwerze Europejskim jest OK, ale na Amerykańskim (NA) jest lekko zbugowana i niekiedy jest możliwość, aby dostać zasoby od zniszczonych cywilizacji. W tym celu ustawiamy żądanie surowców (prawy górny róg) i wybieramy dowolnie wysoką kwotę minerałów i gazu, a jest szansa, że coś nam 'spadnie’ od zabitego gracza.